અમદાવાદ: 7 સપ્ટેમ્બરે ભારત સહિત દુનિયાના ઘણા ભાગોમાં આ વર્ષનું બીજું અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ જોવા મળશે. આ પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ, જેને 'બ્લડ મૂન' પણ કહેવાય છે, તે ખગોળીય અને ધાર્મિક બંને દ્રષ્ટિએ ખૂબ જ ખાસ છે. આ વર્ષનું ચંદ્રગ્રહણ પિતૃ પક્ષની શરૂઆત સાથે જ થઈ રહ્યું હોવાથી તેનું મહત્વ વધુ વધી જાય છે.
ચંદ્રગ્રહણનો સમય અને સૂતક કાળ
પટના સ્થિત હવામાન કેન્દ્ર (IMD) અને અન્ય જ્યોતિષીય ગણતરીઓ અનુસાર, આ ગ્રહણનો સમય નીચે મુજબ છે:
* ગ્રહણની શરૂઆત: 7 સપ્ટેમ્બર, રવિવારની રાત્રે 9:58 વાગ્યે.
* સંપૂર્ણ ગ્રહણ (બ્લડ મૂન): રાત્રે 11:00 થી 12:22 વાગ્યા સુધી.
* ગ્રહણનો અંત: 8 સપ્ટેમ્બરના વહેલી સવારે 1:26 વાગ્યે.
* કુલ અવધિ: લગભગ 3 કલાક અને 28 મિનિટ.
આ ગ્રહણ ભારતમાં દેખાશે, તેથી તેનો સૂતક કાળ પણ માન્ય ગણાશે. ધાર્મિક માન્યતાઓ મુજબ, ચંદ્રગ્રહણનો સૂતક કાળ 9 કલાક પહેલા શરૂ થાય છે. આથી, 7 સપ્ટેમ્બરના બપોરે 12:57 વાગ્યાથી સૂતક કાળ શરૂ થશે અને ગ્રહણ સમાપ્ત થતા જ તેનો અંત આવશે.
'બ્લડ મૂન' શું છે?
આ ગ્રહણ દરમિયાન ચંદ્ર લાલ રંગનો દેખાશે, જેને વૈજ્ઞાનિક ભાષામાં 'બ્લડ મૂન' કહેવામાં આવે છે. આ ઘટના ત્યારે બને છે જ્યારે પૃથ્વીનો વાતાવરણ સૂર્યપ્રકાશને વેરવિખેર કરે છે, જેનાથી માત્ર લાલ રંગના તરંગો જ ચંદ્ર સુધી પહોંચી શકે છે. આ કારણે ચંદ્ર લાલ-નારંગી રંગનો ચમકતો જોવા મળે છે. આ એક અદભૂત અને દુર્લભ ખગોળીય નજારો છે.
ધાર્મિક અને જ્યોતિષીય મહત્વ
હિન્દુ ધર્મમાં ગ્રહણને અશુભ સમય માનવામાં આવે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન કેટલીક ખાસ સાવચેતી રાખવામાં આવે છે.
* શું ન કરવું:
* સૂતક કાળ દરમિયાન ભોજન બનાવવું કે ખાવું નહીં.
* મંદિરોના કપાટ બંધ રહેશે, તેથી પૂજા-અર્ચના કરી શકાશે નહીં.
* કોઈપણ શુભ કાર્ય કે નવું કામ શરૂ કરવું નહીં.
* સગર્ભા સ્ત્રીઓએ ગ્રહણ દરમિયાન ઘરની બહાર ન નીકળવું જોઈએ.
* શું કરવું:
* ગ્રહણ દરમિયાન મંત્રોનો જાપ અને ધ્યાન કરવું શુભ માનવામાં આવે છે.
* ગ્રહણ સમાપ્ત થયા પછી, સ્નાન કરીને ઘર અને પૂજા સ્થળને શુદ્ધ કરવું.
* અનાજ, વસ્ત્રો કે અન્ય વસ્તુઓનું દાન કરવું.
આ ગ્રહણ કુંભ રાશિમાં શતતારા નક્ષત્રમાં થવાનું છે, જેની અસર તમામ રાશિઓ પર પડશે. જોકે, કેટલાક જ્યોતિષીઓના મતે મેષ, વૃષભ, કન્યા, ધન, અને મીન રાશિના જાતકો માટે આ ગ્રહણ ખાસ કરીને લાભદાયક સાબિત થઈ શકે છે.
આ ઘટના માત્ર એક વૈજ્ઞાનિક અજાયબી નથી, પરંતુ તે ભારતીય સંસ્કૃતિમાં ધાર્મિક મહત્વ પણ ધરાવે છે. લોકો આ અનોખા સંયોગને નિહાળવા અને તેના નિયમોનું પાલન કરવા આતુર છે.