આજના ડિજિટલ યુગમાં સ્માર્ટફોન આપણા જીવનનો એક અભિન્ન અંગ બની ગયો છે. સવારથી સાંજ સુધી, આપણા મોટાભાગના કામ ફોન પર જ થાય છે - વાતચીત, કામ, મનોરંજન અને નાણાકીય વ્યવહારો. આટલા બધા વપરાશના કારણે ફોનની બેટરી વારંવાર ચાર્જ કરવી પડે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે ફોનને ખોટી રીતે ચાર્જ કરવાથી તેની બેટરીનું આયુષ્ય ઘટી શકે છે? સામાન્ય રીતે લોકો ફોનને 100% ચાર્જ કરીને જ ઉપયોગ કરવાનું પસંદ કરે છે, પણ શું આ સાચી રીત છે?
બેટરીનું આયુષ્ય અને તેની ટેકનોલોજી
આધુનિક સ્માર્ટફોનમાં મોટાભાગે લિથિયમ-આયન બેટરી (Lithium-ion battery)નો ઉપયોગ થાય છે. આ બેટરીઓ રિચાર્જેબલ હોય છે અને તેનું આયુષ્ય અમુક ચોક્કસ ચાર્જ સાયકલ પર આધાર રાખે છે. એક ચાર્જ સાયકલ એટલે બેટરીને 0% થી 100% સુધી ચાર્જ અને ડિસ્ચાર્જ કરવી. વારંવાર આ સંપૂર્ણ ચક્ર પૂર્ણ કરવાથી બેટરીની રાસાયણિક સંરચના પર દબાણ આવે છે, જેના કારણે તેની ક્ષમતા સમય જતાં ઘટી જાય છે.
100% ચાર્જિંગ કેમ જોખમી છે?
બેટરીને 100% ચાર્જ કરવાથી બેટરીની અંદરના ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સ (electrolytes) અને ઇલેક્ટ્રોડ્સ (electrodes) પર તાણ આવે છે. જ્યારે બેટરી સંપૂર્ણ ભરાઈ જાય છે, ત્યારે તેમાં આયનોનું મુક્ત હલનચલન અટકી જાય છે, જેના કારણે બેટરી ગરમ થાય છે અને આંતરિક રાસાયણિક પ્રક્રિયાઓ પર નકારાત્મક અસર પડે છે. આ પ્રક્રિયાને કારણે બેટરીની ક્ષમતા ઘટે છે અને તેનું કુલ આયુષ્ય ટૂંકું થાય છે. આ જ કારણ છે કે ફોન નિર્માતાઓ પણ બેટરીને 100% સુધી ચાર્જ ન કરવાની ભલામણ કરે છે.
20-80 નો નિયમ: બેટરીને સ્વસ્થ રાખવાનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય
બેટરીનું આયુષ્ય વધારવા માટે નિષ્ણાતો "20-80 નો નિયમ" અપનાવવાની સલાહ આપે છે. આ નિયમ મુજબ, તમારે તમારા ફોનની બેટરીને 20% કરતા ઓછી થવા દેવી નહિં અને 80% કરતા વધારે ચાર્જ કરવી નહિં.
* 20% પર ચાર્જ કરો: જ્યારે તમારા ફોનની બેટરી 20% સુધી પહોંચે, ત્યારે તેને ચાર્જિંગ પર મૂકી દો. આનાથી બેટરી સંપૂર્ણપણે ડિસ્ચાર્જ થતી અટકે છે, જેનાથી તેની આંતરિક રચના પર આવતું દબાણ ઓછું થાય છે.
* 80% પર ચાર્જિંગ બંધ કરો: જ્યારે બેટરી 80% સુધી ચાર્જ થાય, ત્યારે તેને ચાર્જિંગમાંથી કાઢી લો. આનાથી બેટરી ઓવરચાર્જ થતી અટકે છે, જેનાથી બેટરીનું તાપમાન વધતું નથી અને તેની ક્ષમતા લાંબા સમય સુધી જળવાઈ રહે છે.
આ નિયમનું પાલન કરવાથી બેટરી હંમેશા "આરામદાયક" સ્થિતિમાં રહે છે, જેના કારણે તેના આંતરિક રાસાયણિક ઘટકો પર ઓછો તણાવ આવે છે.
અન્ય મહત્વપૂર્ણ ટિપ્સ
બેટરીનું આયુષ્ય વધારવા માટે અન્ય કેટલીક બાબતો પણ ધ્યાનમાં રાખવી જોઈએ:
* ઓવરનાઈટ ચાર્જિંગ ટાળો: રાત્રે આખી રાત ફોનને ચાર્જિંગ પર રાખવાથી તે 100% ચાર્જ થયા પછી પણ પ્લગમાં રહે છે, જે બેટરી માટે હાનિકારક છે.
* ઓરિજિનલ ચાર્જરનો ઉપયોગ કરો: તમારા ફોનના ઓરિજિનલ ચાર્જર અને કેબલનો ઉપયોગ કરો, કારણ કે તે ફોનની બેટરી માટે યોગ્ય વોલ્ટેજ અને કરંટ પ્રદાન કરે છે.
* ગ્રીન મોડ કે ઓપ્ટિમાઈઝ્ડ ચાર્જિંગનો ઉપયોગ કરો: ઘણા નવા સ્માર્ટફોનમાં "ઓપ્ટિમાઈઝ્ડ ચાર્જિંગ" (Optimized Charging) અથવા "ગ્રીન મોડ" જેવી સુવિધાઓ હોય છે. આ સુવિધા બેટરીને 80% સુધી જ ચાર્જ કરે છે અને તમારી જરૂરિયાત મુજબ બાકીનો ચાર્જ ભરે છે, જેથી બેટરી સ્વસ્થ રહે.
* ગરમીથી દૂર રાખો: બેટરીને વધારે ગરમીથી બચાવો. ફોનને સીધા તડકામાં કે ગરમ જગ્યાએ ન રાખો, કારણ કે ગરમી બેટરીના સ્વાસ્થ્ય માટે સૌથી મોટી દુશ્મન છે.
આ નાની પણ અત્યંત મહત્વપૂર્ણ ટિપ્સ અપનાવીને તમે તમારા સ્માર્ટફોનની બેટરીનું આયુષ્ય વધારી શકો છો. આનાથી માત્ર તમારા ફોનની બેટરી જ નહિ, પરંતુ તમારા ખિસ્સા પર પણ બોજ ઓછો થશે, કારણ કે તમારે વારંવાર બેટરી બદલવાની જરૂર પડશે નહિ. તો હવેથી ફોન ચાર્જ કરતી વખતે આ નિયમોનું ચોક્કસ પાલન કરો.
-------
Ads...
